Rollend materieel en spoornet zijn klaar voor de winter
Infrabel en NMBS delen dezelfde doelstelling: ervoor zorgen dat alle treinen zo stipt mogelijk blijven rijden
– Sneeuw, koude, vorst of ijzel kunnen het treinverkeer grondig in de war sturen. Vanaf de maand oktober nemen de operationele diensten van NMBS en Infrabel nu al enkele jaren, op een gecoördineerde manier, een aantal maatregelen om de impact van het winterweer te beperken. Omwille van de temperaturen die onder het vriespunt duiken op deze eerste dag van de winter, geven we hier een kort overzicht van de belangrijkste, preventieve en reactieve maatregelen die we nemen om de treinen zo vlot mogelijk te laten rijden.
Infrabel : rijmtrein ingezet op langere trajecten
Voor de 3de opeenvolgende winter rijdt de rijmtrein van Infrabel uit. Rijmvorming, of soms zelfs ijsvorming, op de bovenleiding verstoort de stroomtoevoer naar de treinmotor waardoor de trein uiteindelijk zelfs kan stilvallen. Om dit soort incidenten zoveel mogelijk te beperken, heeft Infrabel in de winter van 2019-2020 een innovatieve preventieve maatregel uitgevoerd.
Een toestel op een platte wagen, die tegen 30 km/u wordt voortgetrokken, sproeit aan de hand van een lasercamera op de bovenleiding een vochtwerende gel bestaande uit een mengsel van (minerale en plantaardige) oliën die voor een deel biologisch afbreekbaar zijn. De gel waarvan per kilometer bovenleiding 1 liter wordt gesproeid, moet rijmvorming tegengaan.
Na deze techniek 2 jaar te hebben getest met bemoedigende resultaten, rijdt de rijmtrein deze winter tweemaal uit over meer dan 300 km spoor op zeven gevoelige lijnen van het spoornet.
Om andere soorten incidenten te voorkomen, worden vanaf oktober specifieke maatregelen genomen. Er worden onder meer gerichte preventieve inspecties uitgevoerd om op zoek te gaan naar kritieke punten op de spoorstaven en de bovenleiding die bij grote temperatuurschommelingen zouden kunnen breken. Tijdens de herfst gaan de teams van Infrabel ook na of de wisselverwarming op de hoofdsporen van het spoornet correct werkt. Deze verwarming - een elektrische weerstand - verhindert dat sneeuw en ijs de wissels blokkeren. Het toestel, dat beheerd wordt vanuit de seinhuizen, schakelt afhankelijk van de temperatuurmetingen automatisch aan.
Ten slotte bereidt Infrabel zich ook voor om reactief interventies uit te voeren bijvoorbeeld ingeval van zware sneeuwbuien. Wanneer die gepaard gaan met hevige wind, gaat de sneeuw zich op bepaalde plaatsen ophopen; in dat geval volstaat de wisselverwarming niet meer en zijn er bijkomende maatregelen nodig. Infrabel zet dan zijn sneeuwploegen in om de sporen, wissels en overwegen sneeuwvrij te maken. Zij zijn de klok rond in de weer om plaatselijke problemen zo snel mogelijk op te lossen zodat het treinverkeer in de mate van het mogelijke opnieuw normaal kan rijden.
NMBS voortdurende waakzaamheid
In de werkplaatsen van NMBS zijn de teams de hele nacht bezig om de treinen voor te bereiden en de eerste vertrekken te garanderen. Als het vriest of sneeuwt worden extra controles uitgevoerd om zeker te zijn dat alles in orde is, zodat elke trein veilig kan vertrekken.
Tijdens nachten met strenge kou blijven de locomotieven onder spanning om verschillende grondige controles uit te voeren. Om de twee uur worden bijvoorbeeld tests uitgevoerd op de stroomafnemers: ze worden op- en neergelaten om te voorkomen dat de scharnieren bevriezen. Er worden ook remtests uitgevoerd, evenals controles van de batterij en de koelvloeistof.
Bij vriestemperaturen worden de rijtuigen 's nachts tot 5 graden verwarmd om te voorkomen dat de elektrische en mechanische systemen bevriezen, bijvoorbeeld ter hoogte van de deuren. Een uur voor vertrek wordt de voorverwarming opgevoerd tot 22 graden, zodat de eerste reizigers van een aangename temperatuur kunnen genieten.
Op elke intrekbare trede en in de scharnieren van de rijtuigdeuren wordt antivries aangebracht om de veiligheid van de reizigers te garanderen. Net voor het eerste vertrek worden de elektrische systemen van de treinen geventileerd om condensatie te voorkomen.
Om de grip van de treinen op de sporen te vergroten, zijn de locomotieven uitgerust met zandstrooiers. De technische teams zorgen ervoor dat er voldoende zand in de speciale treinen zit, en de bestuurder test de voorziening voor het vertrek. Als tijdens de treinrit gevaar bestaat op slippende wielen (automatisch aangegeven door een sliplampje), kan de bestuurder zand strooien door op een knop te drukken.
Het is niet gemakkelijk om een trein die enkele tonnen weegt op een glad spoor te rangeren en tot stilstand te brengen: de treinbestuurders zijn bijzonder waakzaam in moeilijke weersomstandigheden en passen de snelheid en de manier van remmen aan. Hiertoe volgen ze een permanente opleiding.
Bij storingen door de kou worden technici gemobiliseerd voor een wachtdienst, om het materieel zo snel mogelijk te kunnen herstellen.
In de stations worden – als preventieve maatregel tijdens de winter – perrons, perrontoegangen en circulatiewegen in de parkings sneeuwvrij gemaakt en wordt ijzel met zout bestrooid, voor de veiligheid en het comfort van de reizigers. Als de weersomstandigheden het vereisen, worden extra middelen zoals sneeuwruimmachines ingezet.
Samen de winterse omstandigheden bestrijden ten bate van onze klanten
Deze verschillende maatregelen zorgen ervoor dat de regelmaat en stiptheid van het treinverkeer optimaal blijven, maar in extreme omstandigheden is dat soms niet altijd voldoende. Daarom stellen Infrabel en NMBS ook deze winter alles in het werk om het treinverkeer niet te onderbreken, in tegenstelling tot wat in sommige buurlanden gebeurt. Desnoods wordt op bepaalde spoorlijnen een tijdelijke snelheidsbeperking ingesteld om de veiligheid van het verkeer te allen tijde te garanderen.
Dimitri Temmerman
