Goed financieel resultaat voor NMBS in 2023 dankzij terugkeer van reizigers en beheersing van kosten
NMBS legt voor 2023 goede financiële resultaten voor dankzij de groei van het aantal reizigers ten opzichte van 2022, de beheersing van haar kosten, en de compensaties door de Staat die met het nieuwe openbaredienstcontract beter de evolutie van de inflatie volgen. NMBS blijft investeren in de verbetering van haar dienstverlening met de uitbreiding van het aantal integraal toegankelijke stations, de lancering van nieuwe producten, betere reizigersinformatie en de vernieuwing en modernisering van haar treinen.
Aantal reizigers in stijgende lijn
In 2023 steeg het aantal reizigers tot 244,6 miljoen, wat 7,6% meer is dan in 2022. Op weekdagen telt NMBS nu gemiddeld 96% van het aantal reizigers in 2019. Eind 2022 was dat nog 90%.
Terwijl het woon-school- en het vrijetijdsverkeer boven het niveau van voor de coronacrisis liggen, ligt het aantal woon-werkabonnementen nog 10% lager. Dat heeft vooral te maken met het telewerken dat ondertussen stevig verankerd is en de reisgewoontes van een groot deel van de reizigers beïnvloedt. NMBS speelt daarop in met een op maat gemaakt Flex Abonnement voor wie twee of drie dagen per week naar het werk pendelt.
Het gestegen aantal vrijetijdsreizigers tijdens het weekend (geregeld meer dan 20% in vergelijking met 2019), tijdens de schoolvakanties (8% meer reizigers in juli en augustus in vergelijking met het jaar ervoor) of tijdens de daluren (+10% in vergelijking met 2019) zijn dan weer positieve elementen.
Verbeterd operationeel resultaat
Het operationeel resultaat van NMBS steeg in 2023 tot 142,2 miljoen EUR (in vergelijking met 39,6 miljoen EUR in 2022). De geleidelijke terugkeer van de reizigers, ook al is deze minder dan verwacht, heeft geleid tot een aanzienlijke omzetstijging, zowel voor het binnenlands verkeer als voor de internationale activiteiten. De impact van de inflatie op de kosten - in het bijzonder de energie - werd onder het nieuwe openbaredienstcontract beter gedekt door de evolutie van de compensaties van de Staat.
Terzelfdertijd werden de initiatieven om de kosten te beheersen verdergezet. Terwijl in 2023 de energiekost voor NMBS met 34% steeg, kon deze stijging dankzij een aantal energiebesparende maatregelen worden beperkt. In 2023 daalde het energieverbruik van NMBS in totaal met 2% ten opzichte van 2022. Wordt enkel gekeken naar bijvoorbeeld de verwarming in de gebouwen, dan is er een daling van het energieverbruik met 11%.
Dankzij de verbetering van de financiële resultaten komen er middelen vrij om te investeren in de verbetering van de dienstverlening aan de klant. Ook is er een verdere daling van de economische schuld. In 2023 daalde deze schuld tot 2,228 miljard EUR (ten opzichte van 2,275 miljard EUR eind 2022). Tegen 2032 – het einde van het lopende openbaredienstcontract – zal NMBS het schuldniveau verminderen tot 1,5 miljard EUR.
Zowel de EBITDA van 142,2 miljoen EUR als de economische schuld van 2,228 miljard EUR zijn beter dan de vooropgestelde cijfers in het ondernemingsplan dat in 2022 samen met het openbaredienstcontract door de Staat werd goedgekeurd.
Meer medewerkers in de operationele functies
Om de ambitieuze plannen mee te helpen realiseren, wierf NMBS in 2023 1.600 nieuwe medewerkers aan, vooral voor operationele functies. Voor het eerst in tien jaar werden er zelfs meer mensen aangeworven dan dat er het bedrijf hebben verlaten. Concreet werd het aantal mensen op het terrein met 300 operationele medewerkers uitgebreid. Het gaat vooral om treinbegeleiders, treinbestuurders en veiligheidsagenten.
Meer dan 850 miljoen EUR investeringen
In het kader van het openbaredienstcontract wil NMBS tegen 2032 het aantal treinreizigers met dertig procent en het treinaanbod met tien procent verhogen. Ter ondersteuning van deze groei zal NMBS tegen 2032 de helft van haar treinvloot vernieuwen, het aantal integraal toegankelijke stations quasi verdubbelen tot 176 en inzetten op de groei van het aantal fietsplaatsen in de treinen met 50% en in de fietsenparkings met 30%. Daarnaast gaat ze verder met de digitalisering en de vernieuwing van de werkplaatsen.
In 2023 werd een eerste belangrijke aanzet tot dat plan gegeven, met in totaal 852,3 miljoen EUR investeringen ten bate van de reizigers of een groei van bijna 10% in vergelijking met 2022.
Bijna 500 miljoen EUR daarvan werd besteed aan de inkoop en verdere instroom van de nieuwe M7-dubbeldekstreinen - waarvan ongeveer de helft van de 750 bestelde rijtuigen is geleverd - de vernieuwing en het onderhoud van de bestaande treinen en de verdere installatie of upgrade van het veiligheidssysteem ETCS (European Train Control System). Eind 2023 was 92% van de vloot uitgerust met ETCS.
175 miljoen EUR werd geïnvesteerd in de onthaalinfrastructuur. Zo werden in negen stations de perrons verhoogd en werden zes stations integraal toegankelijk, waardoor ze volledig zijn uitgerust voor personen met een beperkte mobiliteit. Het gaat om de stations van Chapelle-Dieu, Ciney, Genval, Hamont, Louvain-la-Neuve en Watermaal. Verder werden 28 werven of projecten van grote of middelgrote omvang opgestart of verdergezet, zoals in de stations van Bergen, Gent-Sint-Pieters, Hasselt, Mechelen, Namen en Schaarbeek. Het aantal fietsplaatsen in de stations groeide met 2% tot 126.777 plaatsen in totaal.
Zo’n 100 miljoen EUR werd ook geïnvesteerd in de verdere digitalisering. Zo kregen de digitale infoschermen in de stations een nieuwe look, en tonen ze meer relevante informatie. Voor reizigers met een beperkte mobiliteit lanceerde NMBS in 2023 NMBS Assist, een app die het hen eenvoudiger maakt om assistenties aan te vragen.
Tot slot werd ook 71 miljoen EUR besteed aan de vernieuwing van de werkplaatsen en andere installaties.
Bart Crols