Energiecrisis: NMBS neemt bijkomende maatregelen om energie te besparen
Deze maatregelen zijn noodzakelijk, maar kunnen slechts deels antwoord bieden op enorme meerkosten ten belope van honderden miljoenen euro’s voor energie
NMBS neemt bijkomende maatregelen om haar energieverbruik te verminderen. Ze wil daarmee maximaal de exploderende energiekost inperken, die in 2022 en 2023 respectievelijk 223 miljoen euro en 432 miljoen euro zal bedragen ten opzichte van de 123 miljoen euro in 2020. Op dit ogenblik worden nog geen maatregelen genomen om het treinaanbod te beperken, al is het duidelijk dat voor het behoud ervan bijkomende compensaties van de overheid nodig zijn.
Met 3.800 treinen per dag, waarvan meer dan 90% wordt aangedreven door elektriciteit, is NMBS de grootste elektriciteitsafnemer van het land. Deze tractie-elektriciteit om treinen te laten rijden (goed voor 1,1 TWh per jaar) maakt zo’n 85% uit van haar totaal elektriciteitsverbruik. Toch wil NMBS in dit stadium vermijden dat moet worden geraakt aan het treinaanbod, iets wat een negatieve impact zou hebben op de honderdduizenden reizigers die elke dag rekenen op de trein om zich op een veilige, comfortabele en duurzame manier te verplaatsen.
Wel zal NMBS binnen haar gebouwen en installaties een soberheidsbeleid voeren om energie te besparen. Deze maatregelen komen bovenop de acties die reeds werden ondernomen vòòr de energiecrisis. Een aantal maatregelen zal ook worden genomen in de stations, maar de impact daarvan op de klant blijft sowieso beperkt. De bijkomende maatregelen liggen in lijn met de beslissingen die vorige week werden genomen door het Overlegcomité van de verschillende regeringen in ons land.
Daarnaast houdt NMBS zich klaar om bij eventuele energieschaarste in het land mee te werken aan de activatie van het afschakelplan door de overheid.
In de kantoorgebouwen en werkplaatsen
Om de verwarmingskosten te verminderen zet NMBS in al haar kantoorgebouwen de verwarming op 19°C. Ook in de werkplaatsen, waar de treinen onderhouden worden, gaat de verwarming 1 graad lager. In doorgangen of ruimtes die niet worden gebruikt wordt zowel de verwarming als de koeling uitgeschakeld.
De verlichting in de kantoorgebouwen wordt geoptimaliseerd. Sluipverbruik van elektronische apparaten wordt aangepakt en aan de medewerkers wordt gevraagd extra aandachtig te zijn voor het overbodig gebruik van verwarming, koeling, verlichting en de liften.
Twee kleinere kantoorgebouwen rond het station Brussel-Zuid zullen niet langer worden gebruikt, wat zowel de verwarmingskosten als de elektriciteitskosten zal doen dalen. De betrokken medewerkers kunnen terecht in één van de andere locaties rond het station.
In de stations
In de wachtzalen van de stations wordt de verwarming op 15 graden gezet.
De verlichting in de stations wordt met tien procent verminderd, en dat zowel op de perrons als in de wachtzalen. Dit gebeurt tussen 1 en 4 uur. Op hetzelfde moment wordt ook de monumentale gevelverlichting van de stationsgebouwen (in de stations waar wordt beheerd door NMBS) en de verlichting op de stationsparkings verminderd. Daarbij wordt uiteraard rekening gehouden met de veiligheid van de reizigers en medewerkers. De verlichting wordt daarom niet volledig uitgeschakeld, maar waar mogelijk gedimd.
Dankzij deze bijkomende maatregelen zal het gebruik van stookolie en gas bij NMBS met 7,5% dalen. Voor het elektriciteitsverbruik (exclusief tractie van de treinen) gaat het om een daling met 3%.
Samenwerking met de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM)
In samenwerking met de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij wordt een project opgezet om de werkplaats van Charleroi als eerste groot gebouw bij NMBS met de hulp van externe partijen versneld energieneutraal te maken. Dit maakt deel uit van een grotere federale ambitie om overheidsgebouwen versneld energetisch te renoveren.
Bovenop eerdere maatregelen
NMBS heeft vanzelfsprekend niet gewacht op deze crisis om energiezuiniger te worden. Sinds 2005 is het energieverbruik (gas, stookolie en elektriciteit) van de gebouwen en vaste installaties van NMBS al met meer dan twintig procent gedaald. Ook voor de aandrijving van de treinen is het elektriciteitsverbruik de afgelopen jaren met meer dan tien procent gedaald. De komende jaren wil NMBS deze inspanningen onverminderd verderzetten:
- Zo maakt sinds 2019 het energiezuinig rijden met de trein deel uit van de opleiding en het werk van de treinbestuurders. De treinbestuurder krijgt daarvoor op zijn of haar tablet tijdens de rit van de trein te zien hoe en wanneer de trein het best kan worden versneld of worden afgeremd om zo energiezuinig mogelijk te rijden.
Dankzij de komst van de nieuwe M7-dubbeldekstreinen wordt het treinpark op zich energiezuiniger. Zo zijn de nieuwere treintypes uitgerust met LED-verlichting en laat de technologie van deze treinen het toe om tijdens de rit energie terug te winnen.
Bovenstaande zal er ook voor zorgen dat de CO2-uitstoot van de treinen binnen vijf jaar met vijftien procent en binnen tien jaar met 25 procent is gedaald ten opzichte van 2019.
- Tegen 2032 zal NMBS in alle stations, kantoren en werkplaatsen LED-verlichting hebben geïnstalleerd. Defecte verlichting wordt sinds een aantal jaren steevast vervangen door LED-verlichting.
- Verschillende verwarmingsketels worden vervangen door meer efficiënte verwarmingssystemen. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van de nieuwste verwarmingstechnieken.
- NMBS produceert ook zelf groene stroom. Nu al zijn meer dan 20.000 zonnepanelen geïnstalleerd op de daken van een aantal stations en werkplaatsen, wat oversteenstemt met een jaarlijkse productie van 6 GWh. Op korte termijn wordt dit verder uitgebreid tot 10 GWh per jaar.
- In de loop van 2025 plant NMBS aan de kant van de Fonsnylaan de herinrichting van de toegangen tot het Zuidstation en de ingebruikname van het vernieuwde postsorteercentrum aan het station Brussel-Zuid. Alle medewerkers die nu nog werken in zeven verschillende locaties rond het station verhuizen daardoor naar één site, waarvoor de ingenomen oppervlakte halveert van 140.000 m² naar 71.000 m². Het vernieuwde gebouw zal bovendien beschikken over de nieuwste energietechnieken.
Meerkosten van honderden miljoenen euro’s
NMBS vindt de bijkomende soberheidsmaatregelen in de huidige context evident. Maar ondanks deze maatregelen en de maatregelen die NMBS de afgelopen jaren reeds heeft genomen, is het evenwel onmogelijk om daarmee de volledige meerkosten voor energie op te vangen.
Toch niet als NMBS het treinaanbod, het comfort en de aantrekkelijkheid van de trein wil verzekeren. Voor 2022 wordt uitgegaan van een energiefactuur die ten opzichte van 2020 quasi zal verdubbelen. Voor 2023 gaat het ten opzichte van 2020 zelfs bijna om een verviervoudiging.
NMBS is in overleg met de overheid om compensaties te krijgen voor onder meer de stijgende energiekosten verbonden aan het behoud van het aanbod.
Dimitri Temmerman