245 miljoen reizigers kozen in 2024 voor de trein
NMBS heeft in 2024 245 miljoen treinreizigers vervoerd. Daarmee komt ze nagenoeg bij het recordaantal van 253 miljoen reizigers uit 2019. Vooral het aantal reizigers met individuele tickets kende een sterke groei. De impact van telewerk op het treingebruik van de pendelaars is wel merkbaar. Zij nemen minder vaak de trein, en kozen daarom in 2024 al drie keer zoveel voor een Flex Abonnement in vergelijking met 2023. De dienstverlening ging er in 2024 op vooruit: stiptere treinen, een uitgebreider aanbod, een verdere vernieuwing van de treinvloot en de stations en betere reizigersinformatie. NMBS blijft ook een belangrijke en aantrekkelijke werkgever, met in 2024 meer dan 1.300 aanwervingen.
Het totale aantal reizigers kende in 2024 een lichte groei. In vergelijking met 2023 nam bijna een half miljoen meer reizigers de trein. Na de coronajaren is het aantal treinreizigers blijven stijgen, in 2024 voor het derde jaar op rij.
Aantal occasionele reizigers blijft groeien
Bij de occasionele reizigers wint de trein vooral voor vrijetijdsverplaatsingen al langer aan populariteit. Een evolutie die zich ook in 2024 heeft bevestigd. Afgelopen jaar maakten ruim 68 miljoen reizigers gebruik van individuele treintickets. Een stijging van 4,4% ten opzichte van 2023, of 21% meer dan in 2019. Voor een uitstap met de trein nemen reizigers ook steeds meer hun fiets mee. In 2024 kochten 485.000 reizigers een fietsticket, 10% meer dan in 2023.
Het gebruik van de tienrittenkaarten (Standard, Youth of Local Multi) blijft daarentegen verder dalen. In 2024 daalde het gebruik hiervan in vergelijking met 2023 met 1,7%. Sinds 2019 gaat het zelfs om een daling van 25%. De meeste van deze reizigers vonden een beter alternatief in een flexibel treinabonnement of maken meer gebruik van individuele tickets.
Aantal Flex Abonnementen verdrievoudigd
Van de 245 miljoen treinreizigers in 2024 reisden er ruim 85 miljoen met een woon-werkabonnement. Telewerk en bijgevolg het aantal keer dat pendelaars wekelijks de trein nemen leidden ertoe dat er in 2024 twintig procent minder treinreizen met een abonnement gebeurden dan in 2019.
Om een antwoord te bieden op het telewerk, lanceerde NMBS twee jaar geleden het Flex Abonnement, gericht op wie twee of drie dagen per week naar het werk pendelt. Deze formule wint duidelijk aan populariteit. Het voorbije jaar werd er drie keer zoveel gebruik van gemaakt dan in 2023. Meer dan een kwart van alle woon-werkabonnees heeft nu een flexibel treinabonnement (een Flex of Halftijds Abonnement).
Voor het woon-schoolverkeer zit NMBS al langer terug op het niveau van voor de coronacrisis. In 2024 maakten 64,6 miljoen reizigers gebruik van het Student Abonnement, ongeveer evenveel als in 2023 en bijna 3% meer dan in 2019.
Betere stiptheid
De stiptheid in 2024 bedroeg 89,7%. Dat is 2,2% beter dan in 2023, toen 87,5% van de treinen stipt reed. Meer dan de helft van deze verbetering is toe te schrijven aan NMBS.
Uitgebreider treinaanbod
Het treinaanbod is verder uitgebreid, zowel voor het binnenlands verkeer als de grensoverschrijdende en internationale treinverbindingen. Rond Gent en Antwerpen bijvoorbeeld rijden er meer voorstedelijke S-treinen. Per week zijn ook 220 treinen geherinjecteerd - onder meer rond Gent, Kortrijk en Geraardsbergen - die sinds 2022 waren geschrapt door een tekort aan personeel.
Van en naar Nederland is in samenwerking met NS sinds december het IC-aanbod verdubbeld, dankzij de nieuwe en snelle Eurocity Direct die zestien keer per dag heen en terug rijdt tussen Brussel en Amsterdam. Daarnaast is er ook de Eurocity, die rijdt tussen Brussel en Rotterdam, en onder meer stopt in Brussels Airport, Mechelen, Antwerpen en het station Noorderkempen.
Van en naar Parijs is er de nieuwe OUIGO, een samenwerking tussen NMBS en SNCF. Drie keer per dag rijdt deze trein over de klassieke lijn heen en terug tussen Brussel, Bergen en Parijs. Voor deze nieuwe internationale treinverbindingen zijn sinds de lancering in totaal al meer dan 450.000 tickets verkocht.
Sinds juni is er dankzij de Drielandentrein een nieuwe rechtstreekse treinverbinding tussen België, Nederland en Duitsland. Deze trein stopt onder meer in Luik, Maastricht en Aken. NMBS werkt hiervoor samen met NS en Arriva.
Vernieuwing van de treinvloot
In 2024 werden 160 M7-dubbeldeksrijtuigen toegevoegd aan de vloot. NMBS telt er nu meer dan 500, wat van de M7 de meest voorkomende trein op het Belgische spoornet maakt. In totaal heeft NMBS 750 M7-rijtuigen aangekocht. Eind 2026 zullen deze allemaal zijn geleverd.
De M7 is de eerste trein die autonoom toegankelijk zal zijn voor reizigers met een beperkte mobiliteit. NMBS heeft daarvoor zo’n 130 aangepaste rijtuigen besteld. De eerste van deze rijtuigen worden begin dit jaar in dienst genomen.
Dankzij deze nieuwe rijtuigen werden in 2024 tweehonderd oude rijtuigen, motorrijtuigen en locomotieven uitgefaseerd. Het gaat om treinmaterieel dat meer dan 40 jaar oud is en gevoeliger is voor pannes.
Tegen 2032 vernieuwt NMBS de helft van haar vloot. Naast de aankoop van nieuwe treinen, moderniseert ze ook de bestaande. In haar werkplaats in Cuesmes, bij Bergen, worden momenteel alle M6-dubbeldeksrijtuigen vernieuwd. Behalve een volledige technische revisie krijgt elk rijtuig vernieuwde zetels, een veertigtal stopcontacten, nieuwe vloerbekleding en signaletica en aangepaste vensters die zorgen voor een beter gsm-signaal en mobiele internetverbinding in de trein.
Eind 2024 was 95% van de treinen uitgerust met het veiligheidssysteem ETCS (European Train Control System), tegenover 91% eind 2023. Het systeem is een soort cruisecontrol, die de snelheid van de trein continu monitort en de trein indien nodig vertraagt of doet stoppen. Tegen eind dit jaar zal de volledige NMBS-vloot met ETCS zijn uitgerust.
Daarnaast is NMBS gestart met de uitrol van stiltezones in een groot deel van de treinen. Concreet krijgt elke trein die bestaat uit M6- of M7-dubbeldeksrijtuigen één of meerdere rijtuigen met een stiltezone. Deze bevindt zich telkens op de benedenverdieping van het rijtuig.
Toegankelijke en intermodale stations
Ook in de stations waren er in 2024 zichtbare verbeteringen voor het comfort van de reizigers. Dertien stations werden autonoom toegankelijk, zodat iedereen – ook reizigers met een beperkte mobiliteit – zich er beter en zelfstandig kan verplaatsen. In 2024 ging het om de stations van Ans, Athus, Bergen, Blankenberge, Brussel-Noord, Groenendaal, Philippeville, Profondsart, Neerpelt, Pepinster-Cité, Moensberg, Spa-Géronstère en Terhulpen.
Een station is autonoom toegankelijk als alle perrons er zijn verhoogd en bereikbaar zijn met een lift of een helling, als er geleidelijnen zijn voor blinden en slechtzienden en als minstens één ticketautomaat voor iedereen toegankelijk is. Eind 2024 voldeden 116 stations aan deze criteria, 12% meer dan eind 2023. Ook dit jaar en de komende jaren legt NMBS hierop de focus.
In een aantal grote stations zijn de vernieuwingswerken volop aan de gang. Zo werden in 2024 in het station van Mechelen twee vernieuwde perrons in dienst genomen, zijn in het station van Hasselt de werken de laatste fase ingegaan en is in het station Charleroi-Centraal de nieuwe onderdoorgang duidelijk zichtbaar. In Bergen is eind vorig jaar het nieuwe station in dienst genomen. Het station is autonoom toegankelijk en een vervoersknooppunt, met een geïntegreerd busstation en overdekte fiets- en autoparkings.
In twaalf stations werden de fiets- en of autoparkings vernieuwd en uitgebreid. Het gaat om de stations van Bergen, Brugge, Gavere-Asper, Gent-Sint-Pieters, Groenendaal, Hasselt, Moensberg, Namen, Rixensart, Tubeke, Veurne en Waterloo. In Gent-Sint-Pieters openden in 2024 twee nieuwe overdekte fietsenparkings, goed voor in totaal tweeduizend plaatsen. Alle stations samen tellen nu zo’n 128.000 fiets- en 75.500 autoparkeerplaatsen.
In Brussel-Zuid opende eind november een nieuwe politiepost. Deze wordt bemand door agenten van de federale spoorwegpolitie, die zo 7 dagen op 7 permanent en zichtbaar aanwezig zijn in het station. Reizigers en andere voorbijgangers kunnen hier terecht om klacht neer te leggen of aangifte te doen van feiten in het station of de trein.
Verrijkte reizigersinformatie
Om de reizigers nog beter te informeren, voegde NMBS in 2024 nieuwe functies toe aan haar online reisplanner. Deze toont nu voor elke trein de samenstelling. Zo weten reizigers al voor hun trein aankomt in het station uit hoeveel rijtuigen deze bestaat en waar bijvoorbeeld het eersteklas -of het fietsrijtuig zich bevinden. De app toont ook de treinfaciliteiten, bijvoorbeeld of de trein is uitgerust met airco en stopcontacten.
Sinds 2024 integreert de NMBS reisplanner de realtimedienstregeling van al het openbaar vervoer in België, dus ook van de bussen, trams en metro’s van MIVB, TEC en De Lijn. NMBS wil hiermee het gebruik van al het openbaar vervoer vergemakkelijken en stimuleren.
1.300 aanwervingen
In 2024 gingen meer dan 1.300 nieuwe medewerkers aan de slag bij NMBS. Daarbij horen ruim 400 treinbestuurders, 300 treinbegeleiders, 300 techniekers en 60 mensen die instaan voor de veiligheid in de treinen en stations. NMBS wint als werkgever aan populariteit: nooit eerder ontving NMBS zoveel sollicitaties dan in 2024. Bijna een derde van alle nieuwe medewerkers koos bovendien voor NMBS op aanraden van een interne ambassadeur, met name een kennis, vriend of familie die al bij de NMBS werkt.
Dimitri Temmerman